Chủ đề Ly_tao

"Ly Tao" cũng như là buồn trong chia ly. Trời là khởi thủy của loài người. Cha, mẹ là gốc của con người. Người ta gặp lúc khốn cùng thì quay về gốc. Cho nên hễ khó khóc mỏi mệt, ốm đau, không ai không kêu trời! Khi đau xót, thương cảm, không ai không kêu cha mẹ. Khuất Bình theo đạo ngay đi đường thẳng, dốc hết lòng trung, đưa hết trí khôn ra thờ vua, nhưng lại bị kẻ gièm pha ly gián, có thể gọi là ở vào cảnh khốn cùng vậy! Mình tín mà bị ngờ vực, mình trung mà bị chỉ trích, làm sao khỏi oán thán! Khuất Bình viết Ly Tao là do oán thán mà ra vậy!... [lower-alpha 11]

Tư Mã Thiên, Sử ký

Ly tao là một tự truyện cũng như một bài thơ trữ tình, nhấn mạnh sự đấu tranh của Khuất Nguyên trong hoàn cảnh khó khăn, bày tỏ niềm đam mê, biểu lộ tâm tư của nhà thơ cũng như việc ông đã khóc trong buồn khổ và mâu thuẫn.[34] Tác phẩm miêu tả cuộc đời của nhà thơ từ khi sinh ra đến khi gặp phải thất bại trong sự nghiệp chính trị.[16] Chủ đề chính của "Ly tao" chính là sự gắn bó với cái thiện, tác giả dù chết nhưng vẫn quyết giữ vững đức hạnh của bản thân.[12] Khuất Nguyên không chịu nghe theo sự sắp đặt của vận mệnh. Khi biện luận cùng Nữ Tu, Linh Phân và Vu Hàm, ông vẫn cương trực quyết không thông đồng với bọn gian thần để làm bậy. Đối với ông mà nói, trời xanh đại diện cho sự chính trực, người tốt nhất định sẽ được ban thưởng xứng đáng,[35] nên ông cương quyết giữ lòng mình thuần khiết và đấu tranh với cái mà ông gọi là tà ác tới cùng.[36] Tác phẩm biểu đạt khát vọng chính trị của nhà thơ,[37] việc ông cầu hôn nữ thần là một phép ẩn dụ ví von người hiền cầu vua hiền.[38] Khuất Nguyên lấy nước Sở làm trách nhiệm mà mình phải gánh vác, cảm thấy được định mệnh phó thác để dẫn đường nhà vua. Bi ai đến với nhà thơ khi dành hết tất cả để phụng sự nước nhà nhưng nhà vua lại cự tuyệt lòng trung thành lẫn chính trực của ông. Khuất Nguyên kết thúc khi "...quyền cục cố bất nhi hàng...",[lower-alpha 12] hình thành một cái tư thế đứng im vĩnh hằng, tượng trưng cho việc nhà thơ không cách nào giải quyết sinh mệnh khốn khổ.[39] Khuất Nguyên lặp lại nhiều lần lời khẳng định rằng ông không sợ cái chết,[27] điều này cho thấy rằng ông chết cũng không hối hận với những gì mình đã làm.[40] Ông nguyện vì sự thuần khiết của nhân tính mà đối đầu với sự bất nghĩa, dù điều này có nghĩa rằng ông phải trả bằng mạng sống của mình. Câu thơ "...tuy cửu tử kỳ do vị hối..."[lower-alpha 13] cho thấy một thái độ tương tự của một người tuẫn tiết vì tôn giáo.[41]

Ly tao chứa đầy những lời đánh giá bản thân cô đơn,[42] đem mình so sánh cùng các phẩm chất tự nhiên và thuần khiết, thể hiện khuynh hướng tự yêu bản thân. Những dòng đầu tiên của tự truyện mang ý nghĩa sâu sắc về định nghĩa bản thân, cho thấy mong muốn khẳng định mình về mặt tâm lý của nhà thơ mạnh mẽ đến thế nào.[43] Ông giống như một vị anh hùng cô đơn, thiết tha ao ước được lưu danh muôn thuở, viễn du thiên quốc tiên hương.[44] Khuất Nguyên hiểu rằng ông sinh ra không gặp thời, thế gian hỗn độn, điên đảo thị phi: cái xấu, cái ác được được tán dương, còn cái thiện cái tốt lại bị miệt thị; sự ghen ghét, xu nịnh đang dần giành lấy quyền lực, còn người tài thì bị vua chúa tin vào những lời sàm ngôn của gian thần mà hắt hủi, chỉ biết thở dài vì chẳng ai hiểu được tài năng của họ,[45] cô đơn hiu quạnh trong một "...quốc vô nhân mạc ngã tri hề...".[lower-alpha 14][46] Khuất Nguyên không thể thực hiện nguyện vọng của bản thân trong thế giới thực tại nên đã tìm đến thiên giới để theo đuổi lý tưởng của mình nhưng thiên môn đã không mở cửa chào đón ông. Khuất Nguyên ở trên thiên giới tìm kiếm vua hiền và mỹ nữ, chung quy cũng chỉ phí công vô ích.[47] Rốt cuộc ông đã ngộ ra rằng hoa tươi, cỏ thơm cùng đạo đức khí tiết chẳng còn được người đời lưu luyến.[37] Sau khi kết thúc một cuộc đời làm quan chẳng như mình mong muốn, Khuất Nguyên trở nên lo lắng, cố gắng hết sức để cầu một chốn an thân trên thế giới này, chợt nhận ra cuộc sống ngắn ngủi chỉ như gửi trên đời[lower-alpha 15][48] – than thở rằng thời gian trôi nhanh mà chẳng đợi mình: "Nhật nguyệt hốt kỳ bất yêm hề, xuân dữ thu kỳ đại tư. Duy thảo mộc chi linh lạc hề, khủng mỹ nhân chi trì mộ."[lower-alpha 16][49]

Theo học giả Nhật Bản Kominami Ichiro, sự tiếp xúc với thiên giới trong "Ly tao" có thể xem như là một kinh nghiệm bí ẩn về tôn giáo, chấp nhận suy nghĩ và sự tập trung để bước vào trạng thái xuất hồn, sau đó mới phân ly nhân cách và thần hồn bay lượn thăng thiên.[50] "Ly tao" thể hiện sự bất lực của nhà thơ khi ông không có cách nào để vơi đi nỗi nhớ quê hương. Khuất Nguyên hai lần tưởng tượng rằng mình ngao du thiên giới, ám chỉ rằng ông có ý đồ rời xa nội tâm, cố gắng tìm kiếm một lý tưởng khác để thoát khỏi tình cảnh khó khăn hiện tại, nhưng lần thứ nhất cầu thân với phụ nữ không thành mà phải quay trở lại, lần thứ hai thì dừng lại giữa không trung. Những điều này ám chỉ là cho dù Khuất Nguyên có phải trải qua nhiêu cuộc đấu tranh trong đau đớn, thì những đau khổ đó cũng không thể lay chuyển lòng yêu quê hương đất nước của nhà thơ. Trong cả cuộc đời Khuất Nguyên, chỉ có nước Sở mới là thứ duy nhất ông để trong lòng.[51]

Tài liệu tham khảo

WikiPedia: Ly_tao http://134.208.29.230/bitstream/987654321/3222/1/3... http://www.cqvip.com/qk/82858a/199001/3001371899.h... http://www.nssd.org/articles/Article_Read.aspx?id=... http://www.nssd.org/articles/Article_Read.aspx?id=... http://www.nssd.org/articles/article_read.aspx?id=... http://www.nssd.org/articles/article_read.aspx?id=... http://thuvien.camau.gov.vn/SitePages/digital-docu... https://www.amazon.com/%E5%89%91%E6%A1%A5%E4%B8%AD... https://books.google.com/books?id=lfB5DwAAQBAJ&pg=... https://drive.google.com/file/d/0B7-KZ4VZiFWYWGFrU...